De rol van de loopbaanadviseur is essentieel om arbeidsmarktinformatie efficiënt te maken voor het doel van loopbaanbegeleiding. De integratie van arbeidsmarktinformatie in de begeleiding omvat de volgende elementen
- De arbeidsmarktinformatie selecteren die geschikt is om te gebruiken voor een specifieke klant of klantengroep op een gegeven tijdstip;
- De arbeidsmarktinformatie efficiënt overbrengen naar de klant(en) tijdens de begeleidingsactiviteiten met de klanten
- Vragen behandelen en beantwoorden die aan de loopbaanadviseurs worden gesteld via e-mail, telefoon, internet, social media en andere digitale communicatieplatformen.
- De klant meer autonoom maken bij het werken met arbeidsmarktinformatie
- Gebruik maken van outreachstrategieën om het gebruik van arbeidsmarktinformatie te promoten
De tabel hieronder focust op de verschillende types van arbeidsmarktinformatie die nuttig kunnen zijn in het proces van loopbaanplanning.
|
Deelnemen aan de verwerkingscyclus van loopbaaninformatie [2] |
Beschrijving |
Arbeidsmarktinformatie |
|---|---|---|
|
Communicatie |
Externe vraag: er is een behoefte gedetecteerd, een loopbaanbeslissing is nodig Interne toestand of reactie: hoe een persoon zich voelt, zich gedraagt, handelt in respons tot de behoefte[3] |
|
|
Analyse |
Zelfkennis vergroten op basis van ervaring, beoordeling, adviezen, oefeningen: waarden, interesses, vaardigheden, voorkeuren van tewerkstelling Beroepskennis versterken Bekwaamheid om die informatie en meta-kennis te verwerken (wat soort informatie heb ik nodig) |
Informatie verstrekken over beroepen, onderwijs, opleidingsprogramma's en over het verband tussen onderwijs en opleiding enerzijds en beroepen anderzijds. Arbeidsmarktinformatie gepresenteerd in een aantal formaten om te beantwoorden aan de behoeften van klanten en leerstijlen Informatie verstrekken over de arbeidswereld (structuur, instellingen, sectoren, arbeidswetgeving, beleidslijnen, vraag…) Overeenstemming zoeken van vaardigheden en voorkeuren van tewerkstelling met mogelijke beroepen en de vraag op de arbeidsmarkt |
|
Synthese[4] |
De alternatieven bepalen, selecteren en verfijnen tot 3 à 5 opties voor beroep, studie, programma |
Overeenstemming zoeken van vaardigheden en voorkeuren van tewerkstelling met mogelijke beroepen en de vraag op de arbeidsmarkt (vervolg, verfijnd) |
|
Evaluatie |
Kosten en baten van de alternatieven evalueren Prioriteit bepalen en een voorlopige keuze maken |
Gedetailleerde informatie over de alternatieven (getuigenissen, video, bronnen op het web, bedrijfsbezoek… Informatie over de vereisten om te worden aanvaard als kandidaat voor een studiecyclus of een baan |
|
Uitvoering |
De keuze plannen en uitvoeren |
Praktische informatie, bijv. sollicitatieprocedure, cv |
|
Communicatie
|
Externe vraag en interne toestand bekijken. Is er voldoening over de keuze? Kan ik de keuze toepassen? |
|
Bron: aangepast op basis van de beschrijving van de CASVE cycle in Peterson, et al. 2003
Cedefop heeft een referentielijst van activiteiten van loopbaanbegeleiding opgesteld, die in het kader wordt gepresenteerd. Arbeidsmarktinformatie is relevant in vele van de begeleidingsactiviteiten.
Informatieve activiteiten
Bewegwijzering – Ervoor zorgen dat mensen accurate informatie hebben over alle relevante bureaus en de begeleidingsdiensten die ze leveren, zodat ze in staat zijn om de meest geschikte bronnen voor hun behoeften te kiezen. De bewegwijzering is uiteraard een belangrijk punt in de toegang tot de begeleidingsdiensten, en is vatbaar voor culturele aanpassing, bijvoorbeeld in functie van de beperkingen door talenkennis en door bundelen van relevante informatie over diensten voor immigranten. Informeren – (arbeidsmarkt)informatie leveren over mogelijkheden voor werk, onderwijs, opleiding of andere, zonder de voordelen of de relevantie van iedere optie te bespreken. Adviseren – Individu's en groepen helpen om informatie te interpreteren en de meest geschikte opties te kiezen.
Vaardigheden van loopbaanbeheer ontwikkelen
Counselling – Werken met individuen om hen te helpen bij het ontdekken, verklaren, beoordelen en begrijpen van hun eigen ervaringen en de verschillende beschikbare alternatieven te verkennen, alsook strategieën voor hun toepassing. Mentorschap – Individu's en groepen ondersteunen om hen te helpen hun persoonlijke beperkingen te overwinnen en hun potentieel te ontplooien. Activiteiten van mentorschap worden sterk beïnvloed door de vaardigheden, de waardesystemen en de persoonlijkheid van de mentor, en door zijn/haar capaciteit om als rolmodel op te treden. Beoordeling – Individu's helpen om een georganiseerd en gestructureerd begrip te krijgen van hun ontwikkeling op persoonlijk vlak, op het gebied van opleiding en op professioneel gebied, om een gefundeerd oordeel te kunnen vormen over de relevantie van de mogelijkheden die zich voordoen (op het werk, qua opleiding, enz.). Er zijn allerhande beoordelingsmethoden, zoals psychologische tests (bijv. GATB en BTPAC-batterijen) en vaardighedenportfolio's. Onderwijzen – Geplande en systematische voortgang van de leerervaringen om lerenden in staat te stellen om kennis, vaardigheden en bekwaamheden te verwerven. In het kader van begeleiding is onderwijs vooral gericht op het aanleren van vaardigheden van loopbaanbeheer, met methoden zoals het opstellen van cv's en het uitwerken van presentatiebrieven, methoden voor het zoeken naar een baan, tijdsbeheertechnieken, technieken van interpersoonlijke communicatie. Monsterneming – Werkervaring leveren, proefwerk, leerproevertjes en andere ervaringen die individu's in staat stellen om ervaring op te doen en op die manier betere beslissingen te nemen.
Directe ondersteuning en bekwaamheden opbouwen
Faciliteren – Individu's en groepen ondersteunen bij het omgaan met organisaties door tewerkstelling of leermogelijkheden aan te bieden of te beïnvloeden. Bepleiten – Direct met de organisaties onderhandelen in naam van de individu's of groepen voor wie er bijkomende toegangsbarrières kunnen zijn. Bepleiten gaat een stap verder dan faciliteren en kan zeer belangrijk zijn voor immigranten. Netwerken – Verbindingen leggen met individu's en organisaties om begeleidingsdiensten te ondersteunen en te versterken.
Omgaan met kritieke informatie en kwaliteit verzekeren
Follow-up – Contact houden met individu's na begeleidingsingrepen, om te beoordelen of verdere begeleiding nodig is, en welk type, directe resultaten van sessies, loopbaanvoortgang van individu's over diensten. Feedback geven – Informatie inzamelen en bundelen over de behoeften van individu's en groepen en mogelijkheden van providers aanmoedigen om hun diensten aan te passen. Beheer – Coherente begeleidingsprogramma's opstellen, met borging van stabiliteit en ontwikkeling, alsook de relevantie van de diensten en de kwaliteit van het materiaal, de kennis en de personeelszaken, met geregelde en gestructureerde beoordeling. Het beheer is sterk gebaat met een goed kwaliteitsborgingssysteem gebaseerd of effectieve mechanismen voor follow-up feedback. Innovatie /systeemverandering – Ondersteunen van de ontwikkeling van activiteiten en onderliggende methoden alsook managementpraktijken om de kwaliteit van de voorziening te verbeteren. De innovatie vereist het opstellen van kwaliteitsborgingssystemen met gemeenschappelijke criteria, en is sterk verbonden met initiatieven op regionaal en nationaal niveau. Er moet worden gestreefd naar specificiteit volgens de doelgroep, bijvoorbeeld, voor succesvol leren onder gelijken tussen providers/systemen.
Veel adviseurs zouden graag één enkel toegangspunt voor arbeidsmarktinformatie hebben, een centrale plek waar alle arbeidsmarktinformatie is samengebracht. Zoiets bestaat echter vaak niet.
Adviseurs kunnen voordeel halen uit het creëren van een persoonlijke portfolio van instrumenten voor arbeidsmarktinformatie die naar hun mening het nuttigst zijn voor hun werk. Deze lijst of portfolio kan een a combinatie zijn van externe bronnen (boeken, databases, websites) en interne bronnen (presentaties, pedagogische spelletjes, lessen, vragenlijsten/quizzen), gecreëerd door de adviseur of de organisatie waarvoor hij/zij werkt.
Vele initiatieven leveren begeleiding en informatie voor verscheidene gebruikersgroepen, en sommige initiatieven focussen op een specifieke gebruikersgroep. Hieronder geven we enkele interessante voorbeelden.
ΙΝΙΤΙΑΤΙΕVEN VOOR VERSCHEIDENE GEBRUIKERSGROEPEN:
Een geavanceerd tool dat arbeidsmarktinformatie en begeleiding omvat: eGuidance (Denemarken) www.ug.dk/evejledning
Een tool dat zich richt tot verscheidene gebruikersgroepen, namelijk jongeren, volwassenen en werkzoekenden is het loopbaanontwikkelingsportaal van het Letse staatsarbeidsbureau http://www.nva.gov.lv/karjera/
Tip: gebruik de vertaalmodus van webpagina's om de website te lezen. Er is ook een versie ‘gemakkelijke taal’.
ΙΝΙΤΙΑΤΙΕVEN VOOR SPECIFIEKE GEBRUIKERSGROEPEN:
Scholieren: het initiatief Het Beroepenhuis (België-Vlaanderen) is gespecialiseerd in onderwijs en loopbaanbegeleiding voor de leeftijdsgroep van 11-14 jaar. Bovendien biedt het begeleiding aangepast aan studenten met speciale behoeften (lagere cognitieve bekwaamheden) en studenten met een migratie-achtergrond.. www.beroepenhuis.be.
Studenten in het beroepsonderwijs: de tool TET-tori helpt studenten in hun laatste jaar van basisonderwijs (15 -16 jaar) zodat ze het beste kunnen halen uit hun periode 'introductie-in-het-werkleven'. Deze periode van werkervaring is een hoofdaspect van hun loopbaanbegeleiding en opleiding. http://peda.net/veraja/tori
Werkenden/oudere volwassenen: loopbaaninformatiecentra BIZ van de openbare tewerkstellingsdienst (Duitsland) heeft een begeleidingsbenadering ontwikkeld voor volwassen klanten, naast de originele doelgroepen (scholieren,…) bijv. voor personen die op de arbeidsmarkt terugkeren na enkele jaren afwezigheid.
De opkomst van ict heeft de mogelijkheid geopend om een groot aantal tools toe te passen die kunnen worden gebruikt voor counselling en levenslange begeleiding.
- Er zijn informatietools met inbegrip van verschillende types van nuttige arbeidsmarktinformatie zoals beroepsdatabases, met vaardigheden en vooruitzichten van de arbeidsmarkt, databases van vacatures, databases over opleidingsmogelijkheden, …
- Er zijn communicatietools zoals video-cv’s, e-portfolio’s, software voor loopbaanovereenstemming, chats, social-media enz. die allemaal kunnen worden gebruikt voor levenslange begeleiding.
Consulenten en organisaties die loopbaanbegeleiding leveren kunnen een combinatie maken van verschillende types van ict-tools ofwel opteren voor een selectie van tools om hun begeleidingsdiensten aan te bieden.
- Dat betekent echter niet noodzakelijk dat consulenten die gespecialiseerd en bekwaam zijn in een specifieke modus ook gespecialiseerde kennis zouden moeten hebben van alle andere tools.
- De term meerkanaals wil niet noodzakelijk zeggen dat de informatie via verschillende kanalen wordt geleverd, maar kan ook betekenen dat ieder kanaal zijn eigen specifieke doel heeft en dat de kanalen elkaar aanvullen.
- Zo is het bijvoorbeeld mogelijk dat chat services worden gebruikt om te communiceren met klanten, nadat die al een persoonlijk interview hebben gehad of dat de middelen van social media worden gebruikt om te focussen op jongeren en de keuze van onderwijs.
In vele gevallen zijn de adviseurs van begeleiding goed opgeleid en uitgerust om ict te gebruiken voor de specifieke doelstellingen die nodig zijn voor hun eigen rol. Deze toolkit heeft dan ook niet de bedoeling om ict-vaardigheden 'aan te leren', maar om adviseurs te doen nadenken over de implicaties van nieuwe technologieën in arbeidsmarktinformatie, zodat ze gefundeerde beslissingen kunnen nemen over hoe die het best kunnen worden gebruikt in hun diensten.
De belangrijkste elementen die loopbaanadviseurs kunnen overwegen zijn de volgende:
- Een betere kennis verwerven van de ict die beschikbaar kan zijn om iemand te helpen die op zoek is naar arbeidsmarktinformatie voor loopbaanplanning
- Overwegen hoe online begeleiding kan worden gebruikt nu steeds meer overheden overstappen naar digitale diensten en de burgers aanmoedigen om online met hen te communiceren/op hen te reageren
- Nieuwe werkwijzen ontdekken die efficiënter zijn en minder tijd vergen
- In staat zijn te beoordelen in hoeverre de klant geneigd is om arbeidsmarktinformatie en ict-tools te gebruiken
- De klant helpen om autonomer en zelfzekerder te worden
- Deelnemen aan groepdiscussies over het werk en suggesties uiten aan managers om een concreet probleem op te lossen
- Zich bewust zijn over eigen vaardigheden inzake ict en arbeidsmarktinformatie
Voorbeelden:
- Outreach: In sommige landen zijn er mooie voorbeelden van hoe social media kunnen worden ingezet voor outreachstrategieën. In België gebruikt Le Forem het Facebook-platform om met jongeren te communiceren en diensten van openbare arbeidsbureaus te promoten. Die Facebook-pagina heeft meer dan 10.000 volgers. Bovendien wordt YouTube gebruikt om video’s uit te wisselen over PES-diensten en Twitter wordt gebruikt om nieuwe opleidingsmogelijkheden in de aandacht te brengen. In Italië gebruikt het Youth Guarantee Communications Plan 2014-2015 specifieke web- en mobiele campagnes om informatie door te spelen naar specifieke doelgroepen.
- E-portfolio: Een voorwaarde voor efficiënte e-portfolio’s als oplossing om tekortkomingen op de arbeidsmarkt op te lossen, is dat ze deel moeten uitmaken van een algemeen platform. Een recent project in Nederland, Let’s Connect, heeft aangetoond dat de tool niet bruikbaar is in een geïsoleerde context. Het is van essentieel belang dat de e-portfolio's dienst doen als een koppeling tussen verschillende organisaties of omgevingen. Dat kan alleen worden bereikt door een zekere mate van standaardisering met betrekking tot de informatie die wordt uitgewisseld. Zulke uitwisseling vereist een gemeenschappelijk en gedeeld begrip van de informatie (bijvoorbeeld inzake bekwaamheden, de voorstelling van informatie in 'hoge bandbreedte') door verschillende partijen. (Lievens, 2015)
- Houdt u zich bezig met de opleiding van adviseurs voor loopbaanbegeleiding? De 'Training manual for manager and practitioners on ict and LMI' (handboek voor managers en adviseurs over ict en arbeidsmarktinformatie) kunt u hier vinden.
- Wilt u het boek lezen over managementproblematiek op het gebied van arbeidsmarktinformatie, ict en levenslange begeleiding? Dat kunt u hier vinden.